Bu yaygın durumun, genellikle “Okul Reddi” olarak adlandırılan bir davranış örüntüsü olduğunu söyleyebiliriz. Anaokulu çağındaki bir çocuğun “Okula gitmek istemiyorum!” demesinin ardında tek bir neden değil, genellikle duygusal, sosyal ve çevresel faktörlerin birleşimi yatar. Bu bir şımarıklık değil, çocuğun başa çıkmakta zorlandığı duygusal ya da gelişimsel bir zorlanmanın belirtisi olabilir.
İşte anaokulu dönemindeki okul reddinin ardında yatan temel nedenler:
1. Duygusal ve Gelişimsel Nedenler
Anaokulu, çocuğun ebeveyninden ilk kez uzun süreli ayrıldığı, yeni bir bağımsızlık adımını attığı dönemdir. Bu durum yüksek kaygıya neden olabilir.
- Ayrılma Kaygısı (En Temel Neden): Özellikle anaokuluna yeni başlayan çocuklarda en sık görülen nedendir. Çocuk, anne-babadan, yani güvenli alanından ayrı kalmaya tahammül edemez. Ebeveynlerinin yokluğunda kendisine veya onlara kötü bir şey olacağından endişe duyabilir .
- Yeni Ortam Korkusu ve Genel Kaygı: Bilinmeyen bir ortam, yeni kurallar, yeni insanlar çocukta aşırı kaygı ve korku yaratabilir . Kalabalık, sınıf içinde dikkat çekme veya hata yapma korkusu da tetikleyici olabilir .
- Evde Kalma İsteği/Güven Alanı: Bazı durumlarda çocuk, evde kalmayı okula tercih eder çünkü ev, güvenli ve konforlu alandır. Bazen evde bir kriz durumu (hastalık, yeni kardeş, ebeveyn kaybı, boşanma) varsa, çocuk evdeki ebeveynine destek olmak veya ilgiyi kaybetmemek için gitmek istemeyebilir .
2. Sosyal ve Çevresel Nedenler (Okul Ortamına Dair Zorluklar)
Çocuğun okul ortamındaki deneyimleri, reddetme davranışını doğrudan etkileyebilir.
- Akran Zorbalığı veya Dışlanma: Alay edilmek, dışlanmak, tehdit edilmek veya oyunlara alınmamak gibi olumsuz sosyal deneyimler çocuğun okula gitme isteğini ciddi ölçüde azaltır .
- Öğretmenle İlişki: Öğretmenin sert, anlayışsız ya da çocuğun uyumunu olumsuz etkileyen tutumları, çocukta korku ve direnç yaratabilir . Oysa çocuk ilk günlerde yoğun bir güven ihtiyacı içerisindedir ve öğretmenin sevecen yaklaşımına ihtiyaç duyar .
- Sosyal Kaygı ve İçe Dönüklük: Çocuğun doğası gereği içe dönük olması, arkadaş edinmede zorlanması veya grup içinde kendini ifade edememesi de okula karşı isteksizliğe yol açabilir .
3. Ailesel Dinamikler
Ebeveynlerin tutumları ve aile içindeki değişiklikler, okul reddi davranışını dolaylı yoldan etkileyebilir.
- Ebeveyn Kaygısı: Eğer anne veya baba, çocuklarından ayrılırken yoğun bir endişe duyuyorsa, çocuk bu kaygıyı hisseder ve adaptasyonu zorlaşır . Hatta bazı durumlarda, ebeveynlerin aşırı düşkünlüğü ve karşılıklı bağımlı ilişki, çocuğun ayrılmak istememesine neden olur .
- Tutarsızlık: Ebeveynlerin okula gitmeyi bir seçenek gibi göstermesi veya bu konuda tutarsız davranması, çocuğun evde kalmayı seçmesine yol açabilir .
- Evdeki Büyük Değişiklikler: Yeni kardeşin doğumu, taşınma, ailede hastalık veya vefat gibi majör değişiklikler, çocuğun daha fazla güven ve yakınlık arayışına girmesine neden olabilir .
Ne Yapılmalı?
Bu durumda yapılması gereken en önemli şey, çocuğunuzun duygularını küçümsemeden ve alay etmeden onu dinlemek ve okula gitmek istememesinin ardındaki gerçek nedeni bulmaya çalışmaktır.
Eğer bu direnç uzun sürerse, fiziksel şikayetler (karın ağrısı, mide bulantısı) evin dışında kayboluyorsa veya aile-okul işbirliğine rağmen uyum sağlanamıyorsa, bir çocuk psikoloğu veya psikolojik danışmandan profesyonel destek almak önemlidir .
Turkish 
French 
English